Mutfakta Kutlu Doğum heyecanı
Peygamberimizin doğumunu kutladığımız Mevlid Kandili havası ve lezzeti ibadetlerimizin yanısıra mutfaklarımızda da kendini hissettiriyor.
Hazreti Peygamberimiz (sas), pazartesi günü oruç tutmanın faziletini anlatırken, "Benim doğduğum ve bana vahiy indirilen gündür." der. Bu yıl Mevlid Kandili'nin pazartesi gününe denk geliyor olması söz edilen hadis sebebiyle büyük heyecana sebep oldu. Mevlid Kandili kutlamaları ilk olarak Mısır'da Fatımiler döneminde 970'li yıllarda başlamış.
Dualar ve hatimlerin yanı sıra şehir meydanlarına görkemli sofralar kurulur, fakir zengin herkes bu sofralarda bir araya gelirmiş. Mevlid Kandili gecesinin gündüzünde sabah namazından sonra öğle ezanına kadar 300 tepsi helva dağıtılırmış. Öğle namazıyla sabaha kadar sürecek zikir ve dualar başlarmış. Şehir meydanlarına ise büyük çadırlar kurulur, bu çadırlarda çocuklar için gölge oyunu oynatılır, şerbet dağıtılır, müzik dinletileri olurmuş.
Hz. Peygamber'in anlatıldığı meclisler oluşturulurmuş. Akşam yemeğinde herkes evinde gücü yettiği kadar kalabalık sofralar kurarmış. Osmanlı'da Mevlid Kandili resmi olarak III. Murat (1588) döneminde kutlanmaya başlıyor. Kandile özel davetiyeler bastırılır, camilerde mevlid okutulur, evlerde sofralar kurulurmuş.
Simit mi, helva mı?
Kandil sofralarının baş aktörü helva ve şerbetlerdir. Daha sonra şerbet yerine kağıt külah içine konulan şekerler dağıtılmaya başlanmış. Bazı bölgelerde helva yerine lokma döküldüğü biliniyor. Ege'de birçok beldede hâlâ lokma dökme geleneği devam etse de günümüzde kandil lezzetlerinden geriye kandil simidi kaldı.
Kandil simidinin ilk ne zaman ve neden yapıldığı bilinmiyor. Görüntüsü ve kokusuyla bu gevrek lezzet kandillerle özdeşleşti. Klasik Türk mutfağı uzmanı Nevin Halıcı, kandil simidinin fırınlar sayesinde yaygınlaştığı görüşünde. Halıcı, Hz. Peygamber'in doğumu vesilesiyle ağızları ve gönülleri tatlandırmak isteyenler için kandil simidi ve helvası tarifesini günümüze Türk Mutfağı adıyla güncelleştirdiği, Hadiye Fahriye'nin Tatlıcı Başı adlı kitabından verdi.
Un helvası
Malzemeler: 2 su bardağı un, 4 su bardağı su, 1 su bardağı tereyağı, 2 çorba kaşığı çam fıstığı, 3 su bardağı şeker.
Yapılışı: Dibi yuvarlak tencerede yağı erit. Fıstığı, unu ilâve et. Çok hafif ateşte pembeleşinceye kadar karıştırarak kavur. Şekeri su ile bir taşım kaynat. Kavrulan kıvamı gelmiş meyaneye dök. Tencereye yapışmayıncaya kadar karıştırarak tanelendir. Ateşten al.
Kandil simidi
Malzemeler: 2,5 su bardağı un (250 gr), 1 yumurta, 1/2 su bardağı tereyağı veya margarin (125 gr), 1 tatlı kaşığı mahlep, 1 tatlı kaşığı tuz, 1 tatlı kaşığı yaş maya, 2 kahve fincanı susam, 1 kahve fincanı süt veya su, 1 yumurta sarısı.
Yapılışı: Unu ele, ortasında ılık süt veya su ile mayayı ez. Unu üzerine topla. Çatlamalar görülünce ortasını aç, 1 yumurta, margarin, mahlep, tuz ilâve et yoğur. Tencereye kapak ört, ılık yerde 1 saat dinlendir. Hamur tahtasına al, on ikiye böl, yuvarlayarak uzat, iki ucunu birleştir, simit yap, yağlanmış tepsiye birer parmak ara ile sırala. Üzerlerine yumurta sarısı sür, susam serp, orta hararetli fırında pişir.
