Yiyeceklerin helal olduğunu nasıl anlarız?

İnandıklarımızı özenle muhafaza etmek, güçlendirmek, imanın gereklerini yerine getirme çabası inananlar için hayatın kendisi… Çalışmak, aile olmak, ikili ilişkileri yürütmek, günlük hayatın istediklerini inançlarına göre düzenleyerek uygulamak, yemek, içmek, çocuk yetiştirmek, hastalık sağlık ve hayata dair aklınıza gelebilecek her şey iman sahibi kalbin süzgecinden geçer, incelir... İnanıldığı gibi yaşanmaya hazırdır artık! Yeme-içme konusu da bundan ayrı değil hiç kuşkusuz!

Pek çok inanma biçiminin var olduğu dünyada Müslümanlar için değişmez gündemlerden biri tüketilecek gıda maddelerinin helal olması… Hangi gıdayı tüketebiliriz? Veya daha doğru bir ifadeyle hangi gıda maddelerinden uzak kalmalıyız? Kur'an-ı Kerim bu konuda sınırları en anlaşılır şekilde çizerek haram olan gıdaları saymış, bunun dışında kalanları helal kabul etmiştir. Bu aynı zamanda yasaklanmış gıdaların daha az olduğu anlamına geliyor. Helal olan gıdalar “temiz", yasaklananlar ise “pis" sıfatıyla belirten Rabbimiz Araf suresi 157. ayette, “Onlara temiz şeyleri helal kılar, pis şeyleri de haram kılar" buyuruyor.

HARAM GIDALAR ÇERÇEVESİ

Kuran'ı Kerim'de helal olan gıdaların isimleri tek tek sayılmaz. Bunun yerine yasaklananlardan bahsedilerek Peygamberimizin hayatına bakmamız istenir. Haşr suresi 7. Ayette, “Peygamber onlara iyiliği emreder, onları kötülükten men eder, onlara temiz şeyleri helal, pis şeyleri haram kılar" buyruluyor. Haram yani yasaklanmış olan gıda maddeleri ise ayrıntılı bir şekilde ayetlerde yer alır. Maide suresi 3. ayette, “Leş, kan, domuz eti, Allah'tan başkasının adı anılarak kesilen; boğulmuş, vurulmuş, yukardan düşmüş, boynuzlanmış, canavar yırtmış olup da canlı iken kesmedikleriniz; dikili taşlar (putlar) üzerine boğazlanan hayvanlar ve fal oklarıyla kısmet (şans) aramanız size haram kılındı. Bunların hepsi doğru yoldan çıkmaktır. Bugün kâfirler, dininize karşı ümitsizliğe düşmüşlerdir. Onlardan korkmayın, benden korkun. Bugün dininizi kemale erdirdim, size nimetimi tamamladım. Size din olarak İslâm'ı beğendim. Kim açlıktan daralır, günaha istekle yönelmeden bunlardan yemek zorunda kalırsa, ona günah yoktur. Çünkü Allah bağışlayan, merhamet edendir" diyerek o çok merak ettiğimiz çerçeveyi hiçbir boşluk kalmayacak şekilde kuruyor.

Neden yasaklandı?

Kuran'ı Kerim yenilmesi yasaklanan gıdalar hakkında başka bir liste yer almıyor. Peki bu listedekiler neden yasak? Akla gelen bu sorunun yanıtını yasaklanmış yiyeceklerin listesi veriyor. Haram sayılan gıdalar sarhoşluk veren maddeler içerenler dışında hayvansal… Yine bu gıdaların insanın bedenine zarar verdiği, sağlık sorunlara yol açtığı da bilimsel araştırmalarla ortaya koyulmuş gerçekler… Yani Rabbimiz “temiz" ifadesiyle sağlığa zarar vermeyecek tüm gıdaları helal, tüketilebilir sayıyor.

Haram ve helal arasında kalanlar

Ayetlerde, Müslümanların örnek alması gereken kişi de belirtiliyor: Peygamberimiz. Bu örneklik için özel bir ayet indiren Rabbimiz Ashap suresi 21. ayette; “Andolsun ki Rasullah sizin için, Allah'a ve ahiret gününe kavuşmayı umanlar ve Allah'ı çok zikredenler için güzel bir örnektir" buyuruyor. O'ndan asırlarca sonra dünyaya gelen Müslümanlar nasıl davranacak? Öyle zamanlar oluyor ki benzer bir şey var mı diye Peygamberimizin hayatını tekrar tekrar okuyoruz. Bu sorunun cevabı için çabalarken yine O'nun bir sözü imdadımıza yetişiyor; “Şurası muhakkak ki, haramlar apaçık bellidir, helaller de apaçık bellidir. Bu ikisi arasında şüpheli olanlar vardır. İnsanlardan çoğu bunları bilmez. Bu durumda kim şüphelilerden kaçınırsa dinini korumuş olur. Kim de şüpheli şeyleri yaparsa harama düşmüş olur". Yasaklanmış gıdaları tüketmemek helal gıda konusunda atılacak ilk, şüphelilerden uzaklaşmak da ikinci büyük adımımız…

"Helal" sertifikası

Gıda maddelerinin şüpheye düşmeden tüketebilinmesi için tarafsız bir kurumun üretim sürecini kontrol ederek verdiği belgeye “Helal Sertifikası" deniyor. Fakat yine tüm Müslümanlar bu belgeler hakkında yaşanan tartışmaları da izliyor. İnançlarının yasakladığı şeyleri tüketmek istemeyen iman sahiplerinin kafa karışıklığını gidermek için pek çok Fıkıh âliminin araştırması ve tavsiyeleri var. Bu tavsiyelerin ortak özelliği üzerinde “helal" sertifika damgasını taşımayan gıda maddelerinin “haram" sayılamayacağı yönünde... Çünkü bu tür sertifikalar tüm dünyada uygulanmıyor ve tüm Müslümanlara güven vermiyor. Yine pek çok âlim, gıdaların helal olmasına dikkat etmenin en kestirme yolunun tanıdık ve araştırılmış güvenilir yerlerden alış veriş yapmak olduğunu söylüyor. Her konuda olduğu gibi bu hususta da aşırıya kaçmamak, tüm gıdaları helal veya tam tersi tümünü haram saymamak gerekiyor. Araştırdığımızda güvenebileceğimiz kurumların olduğu ümidiyle hareket edip, şüphelilerden uzak durmayı da bir prensip haline getirdiğimizde soru işaretlerinden kurtulabiliriz.

İnandıklarımızı özenle muhafaza etmek, güçlendirmek, imanın gereklerini yerine getirme çabası inananlar için hayatın kendisi…